Dziecko z autyzmem wśród rówieśników

Autyzm to wciąż choroba bardzo niezrozumiana przez społeczeństwo. Dla wielu jej symptomy są bardzo dziwne, tajemnicze i trudne do zrozumienia. Przede wszystkim dzieje się tak dlatego, że na pierwszy rzut oka autyzmu nie widać, tak jak jest to z porażeniem mózgowym czy zespołem downa. W taki razie co to autyzm? Dziwne zachowania dziecka, nieadekwatne reakcje i  nagłe napady wściekłości, to coś, co można zauważyć dopiero po obserwacji dziecka przez określony czas. Autyzm nie obejmuje układu nerwowego w ten sposób, że dziecko ma problemy z poruszaniem się, wypowiadaniem słów i innymi codziennymi czynnościami. Jest to zaburzenie rozwojowe układu nerwowego, o wielu symptomach, które znacznie utrudniają, jeśli nie uniemożliwiają funkcjonowania w społeczeństwie. Warto poznać kilka z nich, aby wiedzieć, jak porozumiewać się z dzieckiem autystycznym

Zacząć należy od kontaktów społecznych. Autyzm u dzieci prowadzi do problemów ze zrozumieniem takich zabiegów stosowanych w codziennej komunikacji, jak ironia, przenośnia, sugestia czy nawet przysłowia. Nie rozumie również sygnałów niewerbalnych wysyłanych przez innych ludzi – gestów, mimiki twarzy, grymasów lub uśmiechu.  Bardzo ogranicza to możliwość porozumiewania się z rówieśnikami. Autysta bowiem myśli w systemie 0-1. Przekazywane treści traktuje w sposób niezwykle sztywny i nie potrafi odkrywać ukrytych aluzji. Wszystko rozumie w sposób bardzo dosłowny bez żadnej elastyczności znaczeń. Również porozumiewa się z innymi w sposób dość sztywny i oficjalny, przez co może być postrzegane przez kolegów i koleżanki jako dziwak. Dziecko z autyzmem jest bardzo szczere i mówi wprost to, co myśli, nie zważając na uczucia innych. Dzieje się tak ponieważ przez sztywny tok myślenia nie ma możliwości wczuć się w sytuację innych. Przykładowa sytuacja: koleżanka w szkole dowiaduje się o śmierci swojego chorego dziadka. Przyjeżdża po nią mama, dziewczynka głośno płacze, ma smutną minę. Inne dzieci współczują dziewczynce, czują się zakłopotane i nie wiedzą co myśleć o powstałej sytuacji. Próbują pocieszać koleżankę z różnym skutkiem. Sytuacja wzbudza w nich refleksję o tym, że ludzie umierają gdy są starzy, i że za jakiś czas ich dziadkowie również umrą. Sytuacja sprawia że do końca dnia w szkole każdy jest smutny i zamyślony a niektórzy nawet płaczą. Tymczasem dziecko z autyzmem w tej sytuacji nie rozumie zachowania innych dzieci. Przyjmuje do wiadomości śmierć dziadka koleżanki, ale samo się tym nie przejmuje, ponieważ nie myśli o tym co czuje w tej chwili dziewczynka. Widok płaczącej koleżanki nie wzbudza w nim żadnych emocji, poza zdenerwowaniem, ponieważ jej płacz może mu przeszkadzać w wykonywanych czynnościach, oraz zaburza pewien porządek panujący wokół niego. Chory na autyzm oprócz braku zdolności do empatii ma też inny problem społeczny, który przeszkadza znacząco w kontaktach z rówieśnikami.  Są to zbyt reaktywne zmysły, które wyłapują bodźce z o wiele większą intensywnością niż u zdrowego człowieka. W ten sposób chory na autyzm widzi kolory jako o wiele bardziej jaskrawe niż w rzeczywistości a głosy słyszy o wiele głośniej niż zdrowa osoba. Chaos szkolnego korytarza, głosy bawiących się dzieci, dźwięk dzwonka, kolorowe tablice na ścianach – to codzienne otoczenie  szkolne może spowodować że dziecko będzie „przeładowane” bodźcami i wpadnie w szał. Bardzo często w takich sytuacjach zaczyna bić pięściami inne dzieci, lub opiekuna i głośno krzyczeć – wpada w histerię. Objawy autyzmu utrudniają działanie w grupie. Również inna sprawa – zmienność schematów komunikowania się, nauki i organizacji zajęć szkolnych. Chory musi żyć według ustalonego planu, którego się trzyma. W powtarzanych schematach znajduje porządek i unika sytuacji, które mogłyby wywołać u niego niepotrzebny stres lub chaos.

Spektrum autystyczne

Kilka ostatnich lat to wzmożone obserwacje chorób ze spektrum autystycznego. Powodem tych obserwacji jest znaczący wzrost liczby dzieci rodzących się z chorobami z objawami podobnymi do autyzmu. Brakuje w tym wszystkim wspólnego czynnika etiologicznego.

Autyzm dziecięcy należy do zaburzeń rozwoju ZZ typu całościowego, jednak skala DSM umieszcza go na miejscu głębokich zaburzeń rozwojowych. Niezależnie od obecnej klasyfikacji, właśnie głębokie zaburzenia określa się mianem "zaburzeń ze spektrum autystycznego". 

Pomimo wielowymiarowych badań, autyzm u dzieci powinien być uważany za zespół behawioralny, a nie jednostkę nozologiczną. Kryteria diagnostyczne w autyzmie tworzone są w okresie pełnego rozwoju objawów. W wersji dziecięcej choroby stwierdza się nieprawidłowy rozwój w trzech strefach – interakcji społecznych, wzorców aktywności i komunikacji. Objawy te pojawiają się przed trzecim rokiem życia, niekiedy zaraz po.  Jeżeli objawy zostają zauważone i nasilają się po skończonych trzech latach u dziecka, możemy stwierdzić że mamy do czynienia z Autyzmem Atypowym. Wszelkie objawy autyzmu, poza opóźnieniami w mowie i rozwojem języka nazywa się Zespołem Aspergera.

Objawy kliniczne pacjentów z ASD wskazują na globalne zaburzenia OUN takie jak niedorozwoje funkcji integracyjnych, koordynacyjnych i regulacyjnych. Autyści cierpią również na liczne zaburzenia sfery neurofizjologicznej i somatycznej.

W praktyce oznacza mocno zaburzoną sferę poznawczą i behawioralną. Chorzy na nie potrafią rozróżniać ani klasyfikować form porozumiewania się pozawerbalnego. Zaburzenia rozwojowe tego rodzaju mają swoje źródło prawdopodobnie w jądrze migdałowatym, gdyż badania dowodzą że większość komórek nerwowych tam zawartych jest z jakiegoś powodu nieaktywna. Objawy autyzmu może nie są na pierwszy rzut oka widoczne, jednak skutecznie utrudniają funkcjonowanie w otoczeniu. Chorzy na autyzm cierpią również na brak podzielności uwagi wobec "atakujących" ich bodźców zewnętrznych. Osoby chorujące na autyzm defekty w postaci społecznej mają rekompensowane najczęściej w postaci bardzo wysokich zdolności do liczenia, tworzenia i zapamiętywania schematów, tak więc często okazują się matematycznymi, fizycznymi lub chemicznymi geniuszami.

Zespół Aspergera

Zespół Aspergera to zaburzenie rozwoju, które należy do rodziny zaburzeń autystycznych. Czyli przypomina autyzm u dziecka. Charakteryzuje się upośledzeniem pewnych aktywności społecznych, brakiem akceptacji zmian i elastyczności myślenia. Występuje w tym schorzeniu obsesyjne myślenie o swoich zainteresowaniach i wcielanie tych zainteresowań w życie kiedy to tylko możliwe. Krótko mówiąc, zespół Aspergera to łagodniejsze przypadki autyzmu. Zaburzenie tego rodzaju jest nieuleczalne w sposób farmakologiczny i trwa do końca życia. Schorzenie to jest rzadko diagnozowane w młodszym wieku, ujawnia się dopiero po rozpoczęciu przez dziecko obowiązku szkolnego. Cechy najbardziej typowe dla Aspergera ujawniają się w najmłodszym wieku, później zanikają lub nasilają się ze względu na indywidualny charakter chorego.

Dziecko autystyczne ma mniejszą od przeciętnej liczbę komórek nerwowych w jądrze migdałowatym, czyli obszarze w którym przetwarzane są emocje. Wskazują na to badania prowadzone na mózgach pobranych po śmierci chorych. Zespół naukowców z Kalifornii przebadał mózgi dziewięciu zmarłych mężczyzn, którzy chorowali na autyzm. Okazało się że mózgi chorych na autyzm lub Aspergera miały o wiele mniej neuronów  w porównaniu z mózgami zdrowymi. U zdrowego,  27 letniego mężczyzny stwierdzono 14 milionów neuronów, a u 30 latka chorującego na autyzm, było ich tylko 8,5 miliona.  Naukowcy twierdzą, że te właśnie braki odpowiadają za ograniczone umiejętności społeczne.

Ważnym objawem Aspergera są obsesyjne zainteresowania. Są one bardzo wciągające, często ekscentryczne. Dziecko ogranicza zainteresowanie innymi dziedzinami na rzecz swojej fascynacji. Potrafi zapamiętać bardzo dużo informacji ze swojej ulubionej dziedziny, podczas gdy trudno im zapamiętać cokolwiek z życia „poza” obszarem zainteresowania – imię nowej koleżanki, itp. Z wiekiem, kiedy rosną zdolności intelektualne dzieci, daje się zauważyć sukcesywne poszerzanie wiedzy z zakresu obsesji. Zainteresowania dzieci z Aspergerem są często bardzo podobne. Jest to zazwyczaj układanie, porządkowanie,  kolekcjonowanie, zbieranie wiadomości na dany temat.  Gdy tylko dziecko z jakiegoś powodu spowoduje lukę np. w zgormadzonych wiadomościach, np. nie kupując kolejnego numeru jakiegoś pisma tematycznego, zaczyna odczuwać opór psychiczny i najczęściej porzuca to zainteresowanie na korzyść innego. Właśnie dlatego „obsesje” takich dzieci bardzo często się zmieniają. Dzieci takie również odczuwają bardzo silny opór przed wszelkimi formami improwizowania. Wszystko musi mieć swoje określone miejsce i czas.

Trzeba koniecznie powiedzieć o trudnościach, jakie przychodzą dziecku przy zaakceptowaniu wszelkich zmian w otaczającym go środowisku. Dzieci z tego typu zaburzeniami czują się najlepiej w uporządkowanym i zorganizowanym świecie. Próba zaprowadzania wszelkich zmian budzi w nich dużą frustrację i poczucie gniewu. Występują trudności w różnicowaniu i ocenie wykonywanych czynności – dla dziecka ważniejsze jest, przykładowo, układanie klocków, niż zjedzenie obiadu. Podobnie jest z dopasowywaniem czasu do różnych czynności, oraz przenoszeniem uwagi z jednego działania na inne. Każde zadanie, jakie zostało rozpoczęte przez dziecko, musi być konieczne skończone, ponieważ dziecko odczuwa wewnętrzny przymus skończenia czynności.

Częstym spektrum zespołu Aspergera jest problem z rozumieniem  mowy, sarkazmu, metafor, ironii i tym podobne. Jest to ogromnym utrudnieniem socjalizacji takiego dziecka. Zaskakującym dla społeczności otaczającej dziecko, jest używanie przez  nie zupełnie nie adekwatnego języka do sytuacji. Przykładowo, gdy dziecko opowiada o swoich zainteresowaniach, korzysta z języka wysoce specjalistycznego, podręcznikowego. Badania ujawniają że w trakcie mówienia, u osób zdrowych i chorych aktywne są te same obszary mózgu, lecz u chorych, ich praca jest o wiele mniej zsynchronizowana. Choroba charakteryzuje się podobnymi cechami jak autyzm. Badania prowadzone są w bardzo podobny sposób.

Leczenie Aspergera jest procesem podobnym jak leczenie autyzmu. W grę wchodzą tutaj takie działania jak wspomagająca farmakoterapia, psychoterapia, odpowiednio dobrany proces kształcenia i socjalizacji, oraz spektrum organizacyjne leczenia – dziecko musi przebywać w klasie gdzie nie ma wielu kolorowych tablic (najlepiej puste ściany), oraz wielu innych dzieci. Najczęściej musi mieć też swojego własnego opiekuna, który pomaga mu wykonywać zadania i się na nich skupiać. Osoby dotknięte Aspergerem i autyzmem mają w naszym kraju wciąż dość ciężkie życie, ponieważ brakuje wykwalifikowanego  personelu, który mógłby edukować i rehabilitować te dzieci.

Dieta dziecka z autyzmem

Dzieci cierpiące na autyzm mają swoje specyficzne wymagania wobec opieki, kształcenia, codziennego rozmawiania z nimi, a nawet wobec wystroju ich pokoików. Podobnie sprawa wygląda jeśli chodzi o codzienne posiłki. Zwykle dzieci z autyzmem nie lubią jeść nowych potraw. Najlepszym dla nich będzie więc ustalenie pewnego stale  powtarzanego menu, które zawierać będzie wszelkie wartości odżywcze potrzebne dziecku.  Dziecko z autyzmem często przejawia problemy z chorobami jelit. Zwykle jest to zespół cieknącego lub dziurawego jelita.  Dobrym rozwiązaniem jest stosowanie diet: bezmlecznej, bezglutenowej i bezcukrowej. Cieknące jelito spowodowane jest drożdżycą układu pokarmowego, którą powoduje grzyb Candida. Bakterie tego rodzaju to naturalna flora organizmu człowieka, niestety przy osłabionym systemie odpornościowym grzyb ten może niekontrolowanie rozrastać się w układzie trawiennym. Podobnie dzieje się w sytuacji gdy człowiek stale leczy się antybiotykami. Leki z tej grupy zabijają grupę bakterii, która kontroluje rozrost Candidy.

Przed wprowadzeniem diety, należy zrobić dziecku komplet badań. Szczególnie ważne jest przebadanie peptydów w moczu, czyli związków cząsteczek nie do końca strawionych białek – tak zwanych opiatów. Znajdują się one również w glutenie. Poprzez nieszczelne jelito związki te dostają się do krwi. Podobnie do krwioobiegu dostają się cząsteczki podobnie powstałe z kazeiny, która w żołądku dzieli się na kazomorfiny. Związki te dostając się do naczyń krwionośnych mają otwartą drogę do mózgu i dają efekty podobne do działania narkotyków. Z tego właśnie powodu u dziecka powstaje przyzwyczajenie do zażywania wciąż tych samych pokarmów, które nie do końca prawidłowo odżywiają – są to serki homogenizowane, ciastka, pizza,  pieczywo. Produkty te jednym słowem uzależniają dzieci, ponieważ mają działanie narkotyczne.  Po ich spożyciu dziecko z autyzmem doznaje takich objawów jak np. nagłe zmiany nastroju, głupawki czy bardzo groźna autoagresja. Pojawiają się też większe niż dotychczas zaburzenia zmysłów. U wielu dzieci chorych na autyzm dieta musi być wprowadzona dopiero, po wykonaniu panelu alergicznego. Zdarzają się częste uczulenia na nabiał, cukier, proteiny, lub związki występujące w warzywach. Wprowadzając odpowiednią dietę, pamiętajmy o tym aby wszystko konsultować z lekarzem.

Dieta bezglutenowa to dieta, w której należy unikać pszenicy, owsa, żyta, orkiszu, jęczmienia, wszelkich płatków owsianych czy też kukurydzianych. Tak samo nie wolno spożywać makaronu,  żadnego pieczywa, czekolady, budyniu i kiślu. To trudna dieta ponieważ wiele produktów, jakie są jedzone na co dzień praktycznie odpada. Pozostają tylko niektóre owoce i warzywa.  Zakupy musimy robić w sklepach ze zdrową żywnością ponieważ produkty tam sprzedawane zwykle nie mają glutenu.

Dieta bezcukrowa mówi sama za siebie – unikamy słodkości. Niektóre dzieci z autyzmem źle reagują na cukier, ponieważ pobudza on je w sposób nienaturalny i nadmierny. Cukier ma również duży wpływ na rozwój Candidy w układzie trawiennym. Cukier dodawany do kawy lub herbaty można zastąpić ksylitolem, czyli naturalnym słodzikiem produkowanym z kory brzozowej. Ma działanie antygrzybiczne. Zamiennikiem cukru może być również sproszkowana  Stevia, czyli roślina z Paragwaju.

W diecie bezmlecznej zakazany jest wszelki nabiał pochodzenia zwierzęcego.  Dozwolone są mleka produkowane z roślin, np. migdałowe, kokosowe, sojowe, ziemniaczane itp.

Jak widać dobór odpowiedniej diety dla dziecka z autyzmem to trudna sprawa, ze względu na wykluczenie większości na co dzień spożywanych produktów. Należy więc być w stałym kontakcie z dietetykiem, który pomoże stworzyć odpowiedni jadłospis.

Autyzm u dorosłych

Wydawałoby się że autyzm to schorzenie typowo dziecięce, pomimo to wciąż zdarzają się diagnozy autyzmu u dorosłych. Centrum Kontroli Chorób i Prewencji (CKCiP) twierdzi jednoznacznie, że diagnoza autyzmu u dorosłych bywa bardzo trudna. Zazwyczaj dorosły podejrzewany o autyzm ma w swojej historii choroby bardzo duże braki, szczególnie jeśli chodzi o dokumentację medyczną z wczesnych lat życia. Ponadto dorośli mogą wypracowywać tak zwane "zachowania pomocnicze", które maskują objawy autyzmu. Jeżeli padają podejrzenia, że ktoś z naszych bliskich może chorować na autyzm, warto zapoznać się z jego ogólnymi symptomami. Czasem jednak występują one pojedynczo u zdrowych ludzi i nie muszą oznaczać tego zaburzenia. Zdiagnozowanie autyzmu wymaga jednoczesnej pracy wielu specjalistów.

1. Unikanie relacji z bliskimi, izolowanie się

Dla osoby cierpiącej na autyzm, tworzenie relacji i związków z innymi jest rzeczą bardzo trudną. Osoby te bowiem mają ograniczony zasób słownictwa oraz zachowują się w dość specyficzny sposób. Mają duże trudności ze słuchaniem i mówieniem w sposób perspektywiczny. To wszystko prowadzi do chorobliwego introwertyzmu. Niektórzy ludzie mają po prostu takie charaktery, ale powplątywane w nie "dziwaczne" zachowania, mogą świadczyć że coś jest nie tak.

2. Nierozumienie sygnałów niewerbalnych

Autyści mają problem z odczytywaniem emocji innych ludzi, oraz z zrozumieniem gestów, jakie ci ludzie wykonują. Nie potrafią patrzeć prosto w oczy rozmówcy i po rozmowie z innym człowiekiem często nie potrafią określić jaki stosunek do danego tematu miał rozmówca.

3. Zaburzone odczuwanie bodźców

Ludzie z autyzmem mają specyficzne problemy z odbiorem otaczającego świata na płaszczyźnie fizycznej. Cierpią oni albo na nadwrażliwość zmysłów albo ich przytłumienie. Magazyn "Psychology Today" podaje te zaburzenia jako istotny czynnik w nawiązywaniu kontaktów społecznych. Spotykanie nowych ludzi często niesie ze sobą wiele nowych bodźców, których człowiek z autyzmem nie potrafi "przerobić". Prowadzi to do dużego stresu a często nawet i załamania nerwowego. Dziecko z autyzmem w takich sytuacjach reaguje fizyczną agresją.

4. Brak empatii i współodczuwania

Wielu cierpiących na autyzm nie potrafi postawić się w sytuacji innych ludzi. Mają problem z rozumieniem zainteresowania kogoś danym tematem, który autyście wydaje się mało ciekawy. Osoby takie mają trudności w okazywaniu współczucia, nie rozumieją żartów ani przenośni, co prowadzi do konfliktów z otoczeniem.

5. Stereotypy i schematy

Niektóre jednostki z autyzmem znajdują komfortowy sposób porozumiewania się ze światem za pomocą powtarzania pewnych słów i zachowań. Rezultaty tych zachowań są wyuczone i przewidywalne, dzięki czemu osoba taka wie jak się zachować w danej sytuacji. Takie coś nie musi objawiać się tylko w mowie lub gestach, ale też w takich symptomach jak niechęć do podróży, jedzenia nowych potraw, lub brak akceptacji zmiany planów na jakiś dzień. Każda zmiana wywołuje ogromny stres. Pojawia się duża niechęć do poznawania nowych rzeczy, najczęściej zakładanie z góry że jest to mało interesujące lub głupie.

6. Geniusz

Dorośli zmagający się z autyzmem mają ponadprzeciętne zdolności naukowe, takie jak szybkie wykonywanie skomplikowanych działań matematycznych w pamięci, zapamiętywanie linii melodycznej utworu i umiejętność odtworzenia jej na dowolnym instrumencie, bardzo szybka nauka "na pamięć", oraz umiejętność "odwzorowywania" obrazów.
Jeżeli posiadamy więcej niż 4 z powyższych cech, warto skonsultować się psychologiem. Nauczy on nas takich środków radzenia sobie z otaczającą rzeczywistością, że codzienność stanie się o wiele łatwiejsza.

Gdy niepokoimy się rozwojem dziecka – diagnostyka autyzmu.

Zdiagnozowanie autyzmu u dziecka to proces bardzo skomplikowany i wymagający licznych obserwacji. Autyzm jest zaburzeniem, które nie rzuca się w oczy tak jak np. zespół downa czy ADHD. Wykrycie go wymaga wielokrotnych wizyt u specjalistów i bardzo długiej obserwacji przez rodziców. Dziwny stan dziecka autystycznego może być wyjaśniany różnymi innymi powodami, np.  wadą słuchu, opóźnieniem w rozwoju lub po prostu trudnym charakterem. Należy pamiętać że im wcześniej autyzm u dzieci jest diagnozowany, tym większe mają szanse na powodzenie w walce z zaburzeniem.

Rodzice z reguły wszelkie problemy rozwojowe dziecka zgłaszają do lekarza pierwszego kontaktu. Często zdarza się, że lekarz bagatelizuje problem, tłumacząc że każde dziecko rozwija się inaczej i za pewne już wkrótce dorówna we wszystkim rówieśnikom. Wyjaśnienie niepokojącego nas stanu będzie proponować na późniejszy okres, kiedy dziecko będzie starsze i nie będzie problemu ze zbadaniem go. Tak właśnie zaczyna się dla rodziców pełen nerwów, prób i błędów okres, w którym będą poszukiwać powodów przykrego stanu rzeczy.

Jeśli więc wizyta u lekarza pediatry nie przyniosła odpowiednio skrupulatnej porady, swoje kroki musimy skierować do poradni psychologiczno-pedagogicznej. Celem pracy tego miejsca jest kompleksowe przebadanie dziecka pod względem zaburzeń rozwojowych, określenie tych zaburzeń, zakwalifikowanie do odpowiednich form terapii, edukacji czy udzielenie wskazówek jak postępować z dzieckiem. W poradni dziecko przechodzi przez szereg testów z psychologiem i pedagogiem, które mają jasno pokazać deficyty w rozwoju, potencjalne możliwości dziecka, oraz poziom na jakim się obecnie znajduje. Kluczową sprawą jest również zebranie wywiadu od rodziców. Jeżeli zespół poradni widzi taką potrzebę, kieruje dziecko do lekarzy specjalistów, którzy mogą odkryć pierwotne źródło problemów dziecka – zazwyczaj są to tacy specjaliści jak neurolog, okulista, audiolog czy laryngolog. Gdy dziecko ma wyraźne problemy emocjonalne, może zostać skierowane do psychiatry dziecięcego. 

Według ICD-10 zdiagnozowanie autyzmu obejmuje obszar trzech objawów  w  następującym zakresie:

- zaburzenia czynności wchodzenia w relacje społeczne;

- braki jakościowe w porozumiewaniu się;

- sztywne, cyklicznie powtarzające się zachowania i schematy zachowań, aktywności i zainteresowań.

Upośledzenie umiejętności wchodzenia w interakcje społeczne wiąże się z brakiem umiejętności  nawiązywania i podtrzymywania kontaktów międzyludzkich.  Dzieci z autyzmem odczuwają więź z rodzicami i opiekunami, lecz nie okazują jej w oczekiwany społecznie sposób.  Nie przejawiają empatii, brakuje im podzielnej uwagi  czy niezdolność do interpretacji czyiś gestów.  Ze strony dziecka nie występują, lub występują sporadycznie, takie reakcje jak mimika twarzy lub kontakt wzrokowy. Podstawowe reguły społeczne są bardzo trudne do zrozumienia. Dziecko autystyczne świadomie i celowo ogranicza swoje kontakty społeczne do minimum.  to spektrum społeczne zachowań dzieci z autyzmem jest bardzo proste do wykrycia przez rodziców i daje zazwyczaj pierwsze sygnały że coś jest nie tak z dzieckiem.

To, czy nasze dziecko ma autyzm nie jest możliwe do ocenienia przy jednorazowej wizycie u psychologa. Najpierw dziecko musi przejść szereg badań psychologiczno-pedagogicznych, następnie wszelkie badania lekarskie. Na koniec rozpoczyna się długotrwała obserwacja dziecka, która trwa określony czas. Po tym czasie specjaliści ustalają diagnozę i dalsze metody terapii i rehabilitacji społecznej takiego dziecka. Wyznaczają mu odpowiednie metody nauki, dają szkole zalecenia co do sposobu oceniania i kształcenia dziecka. Potem trwa długa i żmudna praca, po to, aby dziecko wiodło szczęśliwe i sprawne życie podobnie jak  jego rówieśnicy.

Autyzm – dziecko zamknięte w swoim „ja” i osaczone przez bodźce.

Autyzm wczesnodziecięcy jest zespołem zaburzeń ogólnorozwojowych. Zwykle takie dzieci rozwijają się na początku prawidłowo, bez istotnych odchyleń, a wręcz nabywanie przez nich nowych umiejętności takich jak ruch i prosta mowa, oraz jej rozumienie, jest znacznie przyśpieszone. Problemy pojawiają się dopiero po jakimś czasie – zwykle między pierwszym a trzecim rokiem życia. Najprościej można to opisać w taki sposób, że dziecko wewnętrznie zamyka się w sobie zupełnie na świat. Przestaje kontaktować się z otoczeniem. Wyuczona do tej pory mowa i gesty przestają się rozwijać i być używane w codziennych sytuacjach. Gdy mówimy do dziecka, ono nie patrzy na nas. Nie wykonuje gestów ani rzeczy, o które prosimy dziecko.  Stopniowo całkowicie przestaje się komunikować. Dziecko z autyzmem żyje we własnym świecie i koncentruje się bardzo mocno na tym, co akurat robi. W zabawach nie powtarza typowych czynności (np. zabawa samochodzikiem – dziecko uderza ręką w autko, podrzuca je, próbuje brać do buzi, kręci kółkami, ale nie „jeździ” nim po podłodze, ponieważ nie potrafi znaleźć takiego zastosowania. Osoba chora na autyzm z pewnym sensie rozwija się, ale jest to rozwój wewnętrzny i pozbawiony interakcji ze światem ze strony dziecka. Mimo że „przyjmuje” to, co się do niego mówi i nawet to rozumie, nie daje odpowiedzi ani żadnej reakcji. Dzieci z autyzmem lubią porządek i schematy – zawsze powtarzają jakieś czynności w określonym porządku, a wszelka ingerencja w ten porządek może wywoływać u takich dzieci złość, a nawet napady szału łącznie z rękoczynami. Zmysły osób z autyzmem mogą być nadwrażliwe, bądź niedowrażliwe, dlatego muszą je albo pobudzać, albo wyciszać. Wśród autystycznych dzieci, które są nieco starsze, zauważyć możemy takie zachowania jak intensywne wpatrywanie się w okno podczas jazdy samochodem, dotykanie wszystkiego co się da, wąchanie lub smakowanie różnych przedmiotów. To jest właśnie pobudzanie zmysłów, automatycznie wykonywane przez dzieci.

Przyczyn autyzmu może być bardzo wiele, dlatego już w czasie ciąży należy dbać o swoje zdrowie i komfort, szczególnie w przypadku, kiedy tata dziecka ma już więcej niż 40 lat. Wtedy ryzyko powstania autyzmu rośnie kilkukrotnie. Do autyzmu doprowadzają najczęściej mikrouszkodzenia układu nerwowego. Mogą one powstać przy porodzie, ale także w życiu płodowym, na przykład gdy dziecko urodzi się z toksoplazmozą. Autyzm towarzyszy bardzo często  dziecięcemu porażeniu mózgowemu. Do uszkodzenia mózgu, z którego rozwinąć może się autyzm doprowadzają też w wielu przypadkach ciężkie infekcje i intensywne antybiotykoterapie, jakie dziecko może przejść w okresie niemowlęctwa.

Nie jest łatwo ocenić czy dziecko ma autyzm diagnoza nie jest prosta. Wymaga gruntownego przebadania dziecka przez szereg specjalistów takich jak: psycholog, psychiatra, neurolog, pediatra i nie chodzi tutaj o jednorazowe wizyty, ale o regularne spotkania i wykonanie szeregu badań, zarówno psychologicznych jak i obrazowych. Kolejnym etapem diagnozy jest szczegółowa obserwacja dziecka.  Schorzenie to jest niewyleczalne, ale można skutecznie wyciszać jego objawy za pomocą leków i odpowiedniej terapii behawioralnej.

Dalsze objawy autyzmu to bardzo ciężkie funkcjonowanie w społeczności, np. szkolnej. Dzieci wolą przebywać same niż w grupie rówieśników. Nie potrafią zrozumieć przenośni i potocznych określeń, ale posiadają ogromne zdolności mechanicznego zapamiętywania, a co za tym idzie – nauki pamięciowej. W sferze społecznej, dzieci te nie potrafią odczytać emocji innych po ich mimice twarzy ani tonie głosu. Otoczenie postrzega dziecko autystyczne, jako „niegrzecznego dziwaka”, który potrafi np. poprawić nauczyciela na lekcji, lub swojego kolegę. Stroni od udziału w grach i zabawach zespołowych, a sposób wypowiadania się jest bardzo charakterystyczny – mowa jest powolna lub ton głosu przesadnie wysoki.

Należy okazać wiele cierpliwości i zrozumienia dla dziecka z autyzmem, ponieważ jest ono zupełnie zagubione w plątaninie bodźców, znaczeń, słów i kolorów. Często możemy nie mieć pojęcia, że środowisko zewnętrzne przynosi mu bardzo wiele cierpienia i smutku, bo mimo kamiennej twarzy, dziecko autystyczne odczuwa emocje jak każde inne.